Ζυγίσματα λέξεων

Μου είπες, σου είπα και τα συναφή
η λέξη σου μου έπεσε βαριά
η λέξη σου ελαφριά για την περίσταση.

Αν το έλεγες μ' άλλη σειρά
αν έβαζες τέλεια, κόμμα ή θαυμαστικό
αν ρώτησες ή διαπίστωσες
αν τα κεφάλαια σου είχαν τόνο θα ήξερα αν γέρνω ή γερνώ
αν δεν χρειαζόταν να μαντέψω τα κρυφά και αν τα υπονοούμενα δεν ήτανε και τόσο υπό
αν μπορούσα να μην κρίνω βάσει του εαυτού μου
αν είχα τον μίτο του μυαλού σου

Αν μίλαγες με τις λέξεις σου και
δεν τις άφηνες να βράζουν στο κεφάλι

Αν ήξερες ορθογραφία θα ήμουν βέβαιη τι εννοείς, μισό ή μισώ;
Αν έβαζες έστω ωμέγα στο αγαπώ
μπορεί και να 'ταν μεγαλύτερο.




Μ.Σ.

Ευρεία κρίση, περιορισμένη γνώση

Γενικά, όλοι μας, βιαζόμαστε να εκφέρουμε κρίσεις. Έχουμε γνώμη για όλα, ακόμα κι όταν δεν ξέρουμε τίποτε σχετικά με το αντικείμενο για το οποίο μιλάμε. Σπαταλούμε απεριόριστο χρόνο σε προβλέψεις, υπολογισμούς, υποθέσεις, αποφάσεις και κρίσεις, χωρίς να έχουμε σχεδόν τίποτε το δεδομένο, χωρίς καμία θεμελίωση. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή προσεγγίζουμε την κατανόηση των πραγμάτων μέσα από την περιορισμένη γνώση του εαυτού μας. 

Αγνώστου

Ιστορίες της δικής μας πόρτας

Η κα. Δείνα βάζει τον εαυτό της για ύπνο στις 23:45. Θέλει να κοιμάται 8 ώρες για να κρατιέται φρέσκια. Ξαπλώνει και μονολογεί, μην σκέφτεσαι χρυσή μου τι σου πάν και δεν απάντησες, τι δεν αρνήθηκες και το έκανες, ποιες οι υποχρεώσεις για αύριο και ποιο το πιθανό σενάριο καταστροφολογίας. Ξυπνά μια φορά γιατί ο άντρας της γύρισε πλευρό, δεύτερη γιατί ένα μηχανάκι έδωσε τέρμα τα γκάζια, τρίτη γιατί ζεστάθηκε και τέταρτη γιατί έσφιγγε πολύ τα δόντια. Κάθε φορά επαναλαμβάνει το ίδιο νανούρισμα σκέψεων για να καταφέρει τελικά να αποκοιμηθεί. Το πρωί μπαίνει στο μπάνιο δίχως ν' ανάψει το φως, φτύνει λίγο αίμα και μετά τον εαυτό της. Ο πονοκέφαλος πρώτης τάξεως την συντροφεύει απ' την πρώτη στιγμή της μέρας, γιατί όπως ίσως να ξέρετε, αλλά αν δεν ξέρετε δεν καταλαβαίνετε, είναι πολύ δύσκολο 8 ώρες να προσπαθείς να κοιμηθείς για να μείνεις φρέσκια.

Μαρία Σταϊκοπούλου

Ιστορίες της δικής μας πόρτας

Η κα. Τάδε, όπως της έμαθε η μαμά της, σκούπισε το πάτωμα, έτριψε τους αρμούς, έλαμψε τ' ασημικά, νίκησε τον τελευταίο κόκκο σκόνης με το πούπουλο και έπειτα έχωσε το κεφάλι της στον κουβά με το νερό του σφουγγαρίσματος. Ούρλιαξε μέχρι να της τελειώσει το οξυγόνο και να σκιστούν τα χείλια της στο πλάι, για άλλη μια φορά δίχως να την ακούσει κανείς.

Μαρία Σταϊκοπούλου

Μέτρηση χρόνου

Να είμαι μαζί σου
και να μην είμαι μαζί σου
είναι ο μόνος τρόπος που διαθέτω για να μετρώ τον χρόνο.



Χόρχε Λουίς Μπόρχες

Απ' το ελάχιστο στο οπουδήποτε

Γυμνός, Iούλιο μήνα, το καταμεσήμερο. Σ' ένα στενό κρεβάτι, ανάμεσα σε δυο σεντόνια χοντρά, ντρίλινα, με το μάγουλο πάνω στο μπράτσο μου που το γλείφω και γεύομαι την αρμύρα του. Kοιτάζω τον ασβέστη αντικρύ στον τοίχο της μικρής μου κάμαρας. Λίγο πιο ψηλά το ταβάνι με τα δοκάρια. Πιο χαμηλά την κασέλα όπου έχω αποθέσει όλα μου τα υπάρχοντα: δυο παντελόνια, τέσσερα πουκάμισα, κάτι ασπρόρουχα. Δίπλα, η καρέκλα με την πελώρια ψάθα. Xάμου, στ' άσπρα και μαύρα πλακάκια, τα δυο μου σάνταλα. Έχω στο πλάι μου κι ένα βιβλίο. 

Γεννήθηκα για να 'χω τόσα. Δεν μου λέει τίποτε να παραδοξολογώ. Aπό το ελάχιστο φτάνεις πιο σύντομα οπουδήποτε. Mόνο που 'ναι πιο δύσκολο. Kι από το κορίτσι που αγαπάς επίσης φτάνεις, αλλά θέλει να ξέρεις να τ' αγγίξεις οπόταν η φύση σού υπακούει. Kι από τη φύση -αλλά θέλει να ξέρεις να της αφαιρέσεις την αγκίδα της.

Οδυσσέας Ελύτης




(απόσπασμα από τον "Μικρό Ναυτίλο")

Λίγα λόγια για τον φόβο

Η πείνα τρέφεται με φόβο. Ο φόβος της σιωπής ηχεί εκκωφαντικός στους δρόμους. Ο φόβος απειλεί:

Αν αγαπήσεις, θα κολλήσεις έιτζ.
Αν καπνίσεις, θα πάθεις καρκίνο.
Αν αναπνεύσεις, θα μολυνθείς.
Αν πιεις, θα τρακάρεις.
Αν φας, θα σου ανέβει η χοληστερίνη.
Αν μιλήσεις, θα μείνεις άνεργος.
Αν περπατήσεις, θα σου επιτεθούν.
Αν αρχίσεις να σκέφτεσαι, θα έχεις άγχος.
Αν αρχίσεις να αμφιβάλλεις, θα τρελαθείς.
Αν αρχίσεις να αισθάνεσαι, θα νιώσεις μοναξιά.


Eduardo Galeano


(από το βιβλίο "Οι λέξεις ταξιδεύουν", εκδ. Πάπυρος)

Για τις γυναίκες που αγάπησα

Καπνίζω.
Καμιά φορά φουμάρω μέχρι σαράντα τσιγάρα τη μέρα.
Συχνά, όμως, το τσιγάρο μου καίει ανώφελα, λησμονημένο στο τασάκι, ενώ αναπολώ
τις γυναίκες που αγάπησα.


----


Όλα τα δικά σου τα ξέρω.
Πώς κοιτάς όταν λες ψέματα.
Πώς κόβεις το κρέας με το μαχαίρι.
Πώς ακριβώς μυρίζει η επιδερμίδα σου.
Ακουμπώ το κεφάλι στην κοιλιά σου και
τα έντερά σου γουργουρίζουν.
Την Γυναίκα την αγαπάς στο σύνολό της, ή καθόλου.


----


Δεν εζήτησα συμβουλές και συμβουλές μου δίνουν
απρόσκλητοι συμβουλάτορες φαφλατάδες μικροαστοί
λένε λένε κι όλο προφητεύουν
τάχα θα με φάνε οι ωραίες γυναίκες
ενώ χαρά μου να με φάνε οι καλλονές
κι αλίμονο σε σας δυστυχισμένοι
που τα γεγονότα δεν σας χορταίνουν
κι η ζωή σας χτισμένη σιωπή και κακομοιριά
όσο για μένα
κρυφά την αγαπώ
και είναι ωραία και είναι αβρή και μυστικά την αγκαλιάζω
ούτε πουλί μάς βλέπει
ούτε ανθός μάς ακούει
φιλιόμαστε κι οι τοίχοι καμπυλώνουν.





Ηλίας Πετρόπουλος

Ευτυχία

Αμέτρητες οι φορές που είπαμε να συναντηθούμε σε κάποιο φωτεινό μέρος, είτε στις κάποιες έξι των απογευμάτων είτε στις κάποιες οκτώ των δειλινών που έχουνε πιο φρόνιμο φως, κι εγώ να περιμένω, να την περιμένω με τις ώρες και που να φανεί. Και με τι θράσος να εμφανίζεται μετά στα όνειρά μου, να μου ζητάει συγνώμη που δεν ήρθε, γιατί είχε χάσει κάποιον δικό της κι ήτανε στις μαύρες της, ή και να μου επιτίθεται πως ενώ ήρθε, ενώ περίμενε εκεί μέσα στις ώρες της αναμονής μου, εγώ δεν την αναγνώρισα και δε φταίει αυτή.

Είδα κι έπαθα να μην έχω την ανάγκη της. Και τώρα που παλεύοντας τα κατάφερα, έρχεται και μου δίνει συγχαρητήρια, πως αυτό ακριβώς, ότι δεν έχω την ανάγκη της, αυτό είναι ευτυχία. Άπιαστη σου λέω.

Κική Δημουλά

(Απόσπασμα από το Αντεύχομαι του βιβλίου της "Εκτός σχεδίου", Ίκαρος, 2004)

Γυναίκα

Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία.
Παίξε στον άνεμο τη γλώσσα σου και πέρνα
Αλλού σε λέγανε Γιουδήθ, εδώ Μαρία
Το φίδι σκίζεται στο βράχο με τη σμέρνα.

Από παιδί βιαζόμουνα μα τώρα πάω καλιά μου.
Μια τσιμινιέρα με όρισε στον κόσμο και σφυρίζει.
Το χέρι σου, που χάιδεψε τα λιγοστά μαλλιά μου,
για μια στιγμή αν με λύγισε σήμερα δε με ορίζει.

Το μετζαρόλι ράγισε και το τεσσαροχάλι.
Την τάβλα πάρε, τζόβενο, να ξαναπάμε αρόδο.
Ποιος σκύλας γιος μας μούτζωσε κι έχουμε τέτοιο χάλι,
που γέροι και μικρά παιδιά μας πήραν στο κορόιδο;

Βαμμένη. Να σε φέγγει κόκκινο φανάρι.
Γιομάτη φύκια και ροδάνθη αμφίβια Μοίρα.
Καβάλαγες ασέλωτο με δίχως χαλινάρι,
πρώτη φορά σε μια σπηλιά στην Αλταμίρα

Σαλτάρει ο γλάρος το δελφίνι να στραβώσει.
Τι με κοιτάς; Θα σου θυμίσω εγώ πού μ’ είδες;
Στην άμμο πάνω σ’ είχα ανάστροφα ζαβώσει
τη νύχτα που θεμέλιωναν τις Πυραμίδες

Το τείχος περπατήσαμε μαζί το Σινικό.
Κοντά σου ναύτες απ’ την Ουρ πρωτόσκαρο εβιδώναν.
Ανάμεσα σε ολόγυμνα σπαθιά στο Γρανικό
έχυνες λάδι στις βαθιές πληγές του Μακεδόνα.

Βαμμένη. Να σε φέγγει φως αρρωστημένο.
Διψάς χρυσάφι. Πάρε, ψάξε, μέτρα.
Εδώ κοντά σου χρόνια ασάλευτος να μένω
ως να μου γίνεις, Μοίρα, Θάνατος και Πέτρα.




Νίκος Καββαδίας

Η αγκαλιά σου φάρμακο

Μάλλον είναι πιο εύκολο να σου πω, πονάω εδώ και εκεί στο σώμα μου, παρά να σου πω "πάρε με στην αγκαλιά σου θέλω να κλάψω".



Αλέξανδρος Λουπασάκης


(από τα Μαθήματα Χαρούμενης Ιατρικής του)

Σε παντρεύτηκα

Σε παντρεύτηκα αργά σταθερά σωτήρια
Παντρεύτηκα τα οστά σου που έκαιγαν
Την κόλαση του μυαλού σου
Πήρα την οδύνη που έπεφτε απ’ το δέρμα σου
Σε μπάλες χιονιού
Και τη ζέστανα μαλακά
Με την ανάσα μου

Παντρεύτηκα τις ρωγμές των μελών σου
Την άνοιξη εκείνων των γενναίων μαλλιών
Το κίτρινο καμπαναριό της ψυχής
Που σιγούσε
Και την τρύπα που είχε ανοίξει ο χρόνος
Μέσα σου

Έφτασα αμίλητος έως τα νύχια
Τα άναψα
Και πέρασα εκεί
Στα μικρά σου χάλκινα δάχτυλα
Δύο εκκωφαντικές βέρες

Η μία έγραφε σήμερα
Η άλλη αύριο
Εσύ μου είπες ποτέ

Και κατάλαβα ότι ήταν για πάντα

Σταύρος Σταυρόπουλος

(Από την ποιητική συλλογή "So Long, Marianne", Εκδόσεις Σμίλη 2017)

Μυρωδιά

 

                            

    

Τί μυρίζει η ψυχή σου;

Ερασιτέχνης Άνθρωπος

Ανθισμένες κερασιές του Απρίλη

Σε ξύπνησα. Συγχώρεσε με, αγάπη μου. 

Ήθελα να πάρω τη γεύση από τη σάρκα σου. 

Συγχώρεσε με. 

Είμαι η υπόσχεση της Άνοιξης που άγγιξε το στήθος σου. 

Ολόιδιος Χειμώνας. 

Δεν ήμουν εγώ. Ήταν το ποίημα που στόλισε τα μαλλιά σου 

κι ανέσυρε από το σκοτάδι τον ήλιο και τον έβρεξε στη θάλασσα

Σε αναπνέω.
Στάζει το φως μέσα στο στόμα μου. 

Δεν ήμουν εγώ που σε τραυμάτισα. 

Ήταν ο ήλιος του μεσημεριού που κούρνιασε στη χούφτα μου κι εγώ σε αγκάλιασα. 

Και μάτωνες. 

Τότε κατάλαβες πως πληγώνει τόσο φως.
Είπε ο ποιητής και έφυγε.




Ιωάννα Ευθυμιάδου

Τα λόγια

Αυτά που λες.
Αυτά που θέλεις να μου πεις.
Αυτά που λες πως μου έχεις πει.
Αυτά που έλεγες, όταν δεν μου μιλούσες.
Αυτά που είπες μια φορά.
Αυτά που λες και ξαναλες.
Αυτά που είχες να μου πεις.
Αυτά που μου είπες τελικά.
Αυτά που θα ‘θελες να μην τα είχες πει.
Αυτά που θα μου πεις μετά.
Αυτά που είπες πως κάποια μέρα θα μου πεις.
Αυτά που δεν θα πεις ποτέ.
Αυτά που κάποτε θα λες, όταν θα έχεις πάψει πια να μου μιλάς.

Αυτά που εγώ ακούω.



Γιάννης Αντάμης

Ερωτεύεσαι για να μάθεις ποιος είσαι

-Τι είναι λοιπόν το να ερωτεύεσαι αληθινά;

-Το να είσαι αληθινά ερωτευμένος είναι να πιστεύεις ότι με το να ερωτεύεσαι θα πάρεις μια αλήθεια για τον εαυτό σου. Ερωτευόμαστε αυτόν/ή που έχει την ανταπόκριση ή μια ανταπόκριση στην ερώτησή μας: «Ποιος είμαι;»

-Γιατί κάποιοι γνωρίζουν πώς να ερωτεύονται και κάποιοι άλλοι όχι;

-Μερικοί άνθρωποι ξέρουν πώς να προκαλέσουν τον έρωτα στο άλλο πρόσωπο, όντας εραστές κατά συρροή, παρομοίως άνδρες και γυναίκες. Γνωρίζουν τι ωθεί κάποιον να ερωτευτεί. Αλλά δεν ερωτεύονται απαραιτήτως, μάλλον παίζουν τη γάτα με το ποντίκι με το θήραμά τους. Για να ερωτευτείς πρέπει να παραδεχτείς την έλλειψή σου και να αναγνωρίσεις ότι χρειάζεσαι τον/την άλλο/η, ότι σου λείπει. Εκείνοι που νομίζουν ότι είναι πλήρεις μόνοι τους ή θέλουν να γίνουν δεν ξέρουν να ερωτεύονται. Και μερικές φορές το επιβεβαιώνουν με πόνο. Χειραγωγούν, κινούν τα νήματα αλλά για τον έρωτα δεν γνωρίζουν ούτε τα ρίσκα του ούτε την ευχαρίστησή του.

Jacques-Alain Miller

Εσπερινός της Αγάπης

Η πόλη με οβελίες αλλού γιορτάζει.
Σταθμός Πελοποννήσου
κι απομεσήμερο του Πάσχα σε παγκάκι
μόνον εσύ κι εγώ καθόμαστε, μητέρα.
Είμαστε γέροι πια κι οι δυο
κι εγώ αφού γράφω ποιήματα
πιο γέρος.
Αλλά πού πήγανε τόσοι δικοί μας;
Μέσα σε μια βδομάδα
δεν απόμεινε κανείς.
Ήταν Μεγάλη βέβαια
γεμάτη πάθη, προδοσίες, σταυρώσεις-
θέλουν πολύ για να υποκύψουν οι κοινοί θνητοί;
Έτσι ακριβώς, από τα Βάγια μέχρι σήμερα
θα ‘πρεπε κάπως να ‘χαμε κι εμείς χωρέσει.
Όμως το Πάσχα τέλειωσε, μητέρα.
Κι εμείς τι θ’ απογίνουμε
σ’ ένα παγκάκι
αθάνατοι
καθώς νυχτώνει;





Γιάννης Βαρβέρης

(Από την ποιητική συλλογή «Ο Άνθρωπος Μόνος», Κέδρος, 2009)

Το σπίτι μου

Πού είναι το κλειδί
σ' αυτή την τσέπη ή στην άλλη
και αν το έχασα
και αν μου 'πεσε βαθιά στους υπονόμους
και αν το ξέχασα εκεί στο παγκάκι;
Η πόρτα δεν ανοίγει αλλιώς,
είναι ψηλά να σκαρφαλώσω
να φωνάξω δεν βοηθά
κι οι ξένοι θα λεν τί σκούζει η κακόμοιρη;
Πασπατεύω τις τσέπες σε γύρο δεύτερο,
αδειάζω την τσάντα
χαρτομάντιλα, λιποζάν, κάρτες, εικονίτσες, σημειώματα, στυλό
κατρακυλούν στον δρόμο
τα μαζεύουν όπως όπως τα αδέξια χέρια μου
και να που τελευταία στιγμή κάτι κουδουνίζει!
Σα να ξορκίζω το κακό
τινάζω ανάποδα ξανά την τσάντα
και να σου, πέφτει το κλειδί
μα όσο στο σπίτι πλησιάζω
η χαραμάδα της πόρτας ανοίγεται
και μήτε κλειδί, μήτε να φωνάξω,
μήτε με το χέρι να την αγγίζω για να σπρώξω,
ένα χαλί απλώνεται, το παράθυρο μου λέει καλώς όρισες
αυτό είναι σπίτι σου.



Μαρία Σταϊκοπούλου

Προσπάθειες διαλόγου

Κι άκουσα τότε μια φωνή
«θέλω επιτέλους να μιλήσουμε
χωρίς προσχήματα και συγκαλήψεις
να μιλήσουμε ανοιχτά
για σένα, για μένα, για όλους».

«Κι εγώ το θέλω από καιρό, είπα
όμως δεν γίνεται με τόση φασαρία
την αναστάτωση με όσους μπαινοβγαίνουν
φίλους, γνωστούς, επίμονους αγνώστους
με τα τηλέφωνα να χτυπάνε συνεχώς
τα παραφορτωμένα έπιπλα, τ΄ ακόμα αδιάβαστα βιβλία
τα πιάτα με υπόλοιπα φαγητών
τα ξεραμένα φύλλα που φέρνει μέσα ο άνεμος
τα άσκημα πουλιά που παριστάνουνε τα περιστέρια..»
Και βάλθηκα ν΄ αδειάζω για τα καλά το σπίτι
Να βγάζω έξω καρέκλες, πολυθρόνες, καναπέδες
βιβλιοθήκες, γραφεία, χαρτόκουτα γεμάτα κάθε λογής γραφτά
άλμπουμ με φωτογραφίες, τηλεοράσεις κι όλα τα ηλεκτρονικά
κρεβάτια, στρώματα, ντουλάπες με ρούχα καινούργια και παλιά.
Έκλεισα τα παράθυρα να μην μπαίνει ο θόρυβος
απ΄τ΄ αυτοκίνητα, τις μηχανές, τις σειρήνες
της αστυνομίας, των ασθενοφόρων, της πυροσβεστικής
κλείδωσα την πόρτα, απαγόρευσα την είσοδο σε όλους
έβαλα εμπόδια ακόμα και για τις εποχές
αφού με περισπούσε η χαμηλή μουσική της εναλλαγής
άνοιξης και καλοκαιριού, φθινόπωρου και χειμώνα
έμεινε ο χώρος άδειος, ξαφνικά τεράστιος
όμως αδιαπέραστος στις ξένες παρεμβάσεις.
«Τώρα μπορούμε ελεύθερα να μιλήσουμε
Χωρίς κανείς να μας διακόπτει
Χωρίς τίποτα να μας ενοχλεί».

«Είσαι με τα καλά σου ;», ξέσπασε η φωνή.
«Σ΄αυτό τον έρημο, νεκρωμένο χώρο
τα λόγια μας θα χτυπούν στους τοίχους
και θα γυρνάνε πίσω
κανείς μας δεν θ΄ακούει τον άλλο
μόνο τα όσα λέμε εμείς θ΄ακούμε
πιστεύοντας πώς είναι αυτά που λέει ο άλλος.
Όταν αδειάζει ο χώρος αδειάζουμε κι εμείς
μένουμε άδεια τσόφλια, επιπλέουμε στο τίποτα
αναμασώντας τα ίδια μας τα λόγια.
«Αμέσως φέρτα όλα πίσω»,
είπε η φωνή σαν να ΄δινε μια προσταγή.

Δεν μπόρεσα να προβάλω αντιρρήσεις
κι άρχισα να φέρνω μέσα ένα – ένα
τα σωριασμένα στο δρόμο πράγματα
αφήνοντας όμως και κάποια έξω.
Όσο για την πόρτα θα την ξανακλείδωνα αργότερα
Προς το παρόν την άφησα ν΄ ανοίγει μ΄ ευκολία




Τίτος Πατρίκιος

Μορφές προσκόλλησης

Με ποια από τις τρεις ακόλουθες δηλώσεις αισθάνεσαι να ταυτίζεσαι περισσότερο;

1. "Θέλω συναισθηματικά στενές σχέσεις, διαπιστώνω όμως ότι οι άλλοι είναι συχνά απογοητευτικοί ή κακόβουλοι χωρίς λόγο. Ανησυχώ μήπως πληγωθώ αν επιτρέχω στον εαυτό μου να συνδεθεί στενά με άλλους. Δεν με πειράζει να περνάω χρόνο με τον εαυτό μου". (Δεσμός αποφυγής)

2. "Θέλω να είμαι συναισθηματικά οικείος με τους άλλους, συχνά όμως διαπιστώνω ότι διστάζουν να έρθουν τόσο κοντά όσο θα ήθελα. Ανησυχώ μήπως οι άλλοι δεν με υπολογίζουν όσο τους υπολογίζω εγώ. Το γεγονός αυτό με αναστατώνει και με ενοχλεί πολύ". (Δεσμός άγχους)

3. "Μου είναι σχετικά εύκολο να προσεγγίσω συναισθηματικά τους άλλους. Αισθάνομαι άνετα να βασίζομαι στους άλλους κι εκείνοι σε εμένα. Δεν ανησυχώ μήπως μείνω μόνος ή δεν γίνω αποδεκτός από τους άλλους". (Ασφαλής δεσμός)

Hazan και Shaver (1987)

Τί είναι η "χημεία" στις σχέσεις;

Ο εγκέφαλός μας αναγνωρίζει κάτι το γνώριμο στον άνθρωπο απέναντί μας. Έχουμε ένα πραγματικά αξιοθαύμαστο μηχανισμό αναγνώρισης μοτίβων μέσα στο κεφάλι μας και ενεργοποιείται παράγοντας τα χημικά που προκαλούν ευχαρίστηση (ντοπαμίνη, σεροτονίνη) όταν αναγνωρίζει ένα μοτίβο που του είναι γνώριμο παλιά. Πόσο παλιά; Από τότε που κάναμε τις πρώτες μας σχέσεις σαν μικρά παιδιά με τους γονείς μας, (και μετέπειτα με τα αδέρφια μας, τους θείους μας, τους δασκάλους μας στο σχολείο). 

Ερωτευόμαστε το γνώριμο, όχι το ευχάριστο. Όσο παράλογο και αν ακούγεται αυτό, είναι εντούτοις ψυχολογικό.

Κοιτάξτε γύρω σας και θα δείτε την αλήθεια αυτού του ισχυρισμού. Πόσοι άνθρωποι δεν ερωτεύονται τα "λάθος" άτομα και υποφέρουν εξαιτίας τους. Πόσοι άνθρωποι δεν πονάνε λόγω του έρωτα. Αν ερωτευόμασταν το "ευχάριστο" αυτό δε θα συνέβαινε ποτέ. 

Άρα κάτι άλλο συμβαίνει.

Βασάνισέ με όπως έχω μάθει να βασανίζομαι.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αλαίν ντε Μποτόν ερωτευόμαστε αυτόν που μας κάνει να υποφέρουμε όπως υποφέραμε στις σχέσεις μας όταν ήμασταν μικροί. 

Στην ουσία ερωτευόμαστε συναισθηματικά σενάρια και όχι ανθρώπους. Είμαστε εθισμένοι σε ένα είδος σχέσης και όχι σε ένα τύπο ανθρώπου. 

Δεν έχει σημασία αν βγάζει νόημα. Ο εγκέφαλός μας, το συναίσθημά μας, η καρδιά μας δε λειτουργεί με βάση τη λογική. Λειτουργεί με βάση το γνώριμο. Γι' αυτό θέλει να επαναλαμβάνει διαρκώς τα ίδια πράγματα γιατί εκεί νιώθει οικεία. Αυτόν τον τύπο σχέσης νιώθει ότι μπορεί να διαχειριστεί ψυχικά. Όσο δυσάρεστος και αν είναι.

Ο φόβος του αγνώστου είναι πολύ ισχυρότερος από τον πόνο του οικείου.



Δημήτρης Φλαμούρης
(μαθητικός-ψυχολόγος)

Περί έρωτος

Πατέρας μιλά στον γιο του για τον έρωτα:

"Ξεσκίζουμε τόσα πολλά από τους εαυτούς μας για να θεραπευτούμε από διάφορα πράγματα γρηγορότερα που έχουμε "χρεοκοπήσει" μέχρι τα 30. Και έχουμε λιγότερα να προσφέρουμε κάθε φορά που ξεκινάμε με κάποιον καινούριο. Αλλά να αναγκάσεις τον εαυτό σου να μη νιώθει τίποτα ώστε να μη νιώσει κάτι. Tι σπατάλη! (…) Και θα σου πω και κάτι ακόμη. Για να ξεκαθαριστεί το τοπίο. Μπορεί να πλησίασα αλλά δεν είχα ποτέ αυτό που έχετε εσείς οι δύο. Κάτι πάντα με κρατούσε πίσω ή μου εμπόδιζε το δρόμο. Το πώς ζεις τη ζωή σου είναι δική σου δουλειά. Απλά θυμήσου: Οι καρδιές και τα σώματά μας μας δίνονται μόνο μία φορά. Και πριν καλά καλά το καταλάβεις, η καρδιά σου έχει φθαρεί. Και όσον αφορά το σώμα σου, έρχεται εκείνη η στιγμή που κανείς δε το κοιτάζει και πόσο μάλλον θέλει να το πλησιάσει. Αυτή τη στιγμή υπάρχει πίκρα. Πόνος. Μην τα σκοτώσεις, και μαζί μ' αυτά, και τη χαρά που ένιωσες."

απόσπασμα από την ταινία "Call Me by Your Name"

Είσαι πανταχού

Αδυνατώντας να αντιληφθώ τη μορφή σου
Σε βρίσκω παντού τριγύρω μου
Η παρουσία σου γεμίζει τα μάτια μου με την αγάπη σου
Η καρδιά μου είναι ταπεινή
Διότι είσαι πανταχού




Sanai Hakim


(από την ταινία "Η μορφή του νερού")

Σάρα

(...) 

Καμία τέχνη δεν καλλιεργήθηκε και δεν αναπτύχθηκε τόσο συστηματικά από τη σοφιστική όσο η ρητορική. Σάρα. Στη ρητορική τέχνη, η σοφιστική έβλεπε ένα ιδανικό εργαλείο για να εξουσιάσει τους ανθρώπους. Σάρα, πώς και δεν θέλησες να κάνεις παιδιά; Χάρη στη σοφιστική και τη ρητορική της, οι δημόσιες αγορεύσεις μετατράπηκαν σε λογοτεχνικό είδος και άρχισαν να θεωρούνται έργα τέχνης, που άξιζαν να διατηρηθούν γραπτώς. Σάρα. Από τότε η ρητορική εκπαίδευση έγινε απαραίτητη για τη σταδιοδρομία του πολιτικού, αλλά η ρητορική συμπεριλάμβανε στο πεδίο επιρροής της όλα τα είδη του πεζού λόγου και, ιδιαίτερα, την ιστοριογραφία. Σάρα, είσαι μυστήριο για μένα. Έτσι, γίνεται κατανοητό ότι, τον τέταρτο αιώνα, την κυρίαρχη θέση στη λογοτεχνία κατείχε η πεζογραφία και όχι η ποίηση. Περίεργο. Όμως, λογικό.

(...) 
Ισοκράτης. Ξενοφάνης. Σάρα. Μπερνάτ. Συγκριτισμός. Εξετάσεις βιολιού. Σάρα. Φίλιππος της Μακεδονίας. Σάρα. Σάρα. Σάρα.

Σάρα. Μέρες, βδομάδες, μήνες κοντά σου, να σέβομαι εκείνη την πατρογονική σιωπή, στην οποία τυλιγόσουν τόσο συχνά. Ήσουν μια κοπέλα με βλέμμα θλιμμένο αλλά εκπληκτικά γαλήνιο. Κι εγώ έπαιρνα όλο και περισσότερη δύναμη να μελετήσω, γιατί ήξερα ότι μετά θα σ' έβλεπα και θα έλιωνα κοιτάζοντας τα μάτια σου, πάντα στον δρόμο, τρώγοντας χοτ ντογκ στην πλατεία Σαν Ζάουμε ή περπατώντας στο πάρκο της Σιουταδέλια, μέσα στην ευτυχισμένη μας παρανομία, ποτέ στο σπίτι σου ή στο σπίτι μου,  εκτός κι αν ξέραμε με σιγουριά ότι δεν θα ήταν κανείς εκεί, γιατί το μυστικό μας έπρεπε να παραμείνει κρυφό και για τις δύο οικογένειες. Δεν ήξερα ακριβώς γιατί, αλλά εσύ ναι. Κι εγώ αφηνόμουν να παρασυρθώ, μέρα με τη μέρα, σε μια αδιάκοπη ευτυχία, δίχως να κάνω ερωτήσεις.

(...) 

Ο Ατριά σκεφτόταν ότι θα του άρεσε να ήταν σε θέση να γράψει κάτι ανάλογο με το Griechische Geistesgeschichte. Ήταν ένα πιθανό πρότυπο για το μέλλον: να σκέφτεται και να γράφει σαν τον Νέστλε. Και πολλά άλλα πράγματα, γιατί εκείνοι οι μήνες ήταν έντονοι, μυητικοί, ζωντανοί, ηρωικοί, ανεπανάληπτοι, επικοί, εκπληκτικοί, υπέροχοι, να σκέφτεται και να ζει για τη Σάρα, η οποία ενίσχυε την επιθυμία και την ενέργειά του να μελετάει και αν συνεχίζει να μελετάει, χωρίς να βλέπει τις καθημερινές επιθέσεις της αστυνομίας ενάντια σε οτιδήποτε έμοιαζε με φοιτητή, που ήταν συνώνυμο του κομμουνιστή, μασόνου, καταλανιστή και Εβραίου -οι τέσσερις μεγάλες μάστιγες που ο φραγκισμός προσπαθούσε να εξαλείψει χτυπώντας με κλομπ ή πυροβολώντας. Όλη εκείνη η μαυρίλα δεν υπήρχε για σένα και για μένα, που περνούσαμε τις μέρες μας μελετώντας, κοιτάζοντας το μέλλον, κοιτάζοντάς σε βαθιά στα μάτια και λέγοντάς σου σ' αγαπώ, Σάρα, σ' αγαπώ, Σάρα, σ' αγαπώ, Σάρα.

"Επαναλαμβάνεσαι".
"Σ' αγαπώ, Σάρα".



Ζάουμε Καμπρέ



(απόσπασμα από το βιβλίο "Confiteor", Πόλις, 2016)

Μονάχος

Από τα πρώτα μου χρόνια δεν ήμουν
σαν τους άλλους. Δεν έβλεπα 

ό,τι βλέπουν οι άλλοι. Τα πάθη μου
δε μπόρεσα να φέρω από μια άνοιξη κοινή.

Από την ίδια πηγή δεν άντλησα
τη θλίψη μου, δε μπόρεσα στον ίδιο τόνο

την καρδιά μου να καλέσω στη χαρά.
Κι όλα όσα αγάπησα, τ' αγάπησα μονάχος...

Edgar Allan Poe

Ο Πανδρολόγος

     

                             

Ἅμα ἐκαλεῖτο εἰς γάμον ἢ χαρὰν ἢ ἄλλην εὐωχίαν διὰ νὰ παίξῃ, ὁ Φιλάρετος, σπανίως ἐτύχαινε νὰ ἔχῃ εὔθυμον διάθεσιν. Εἴτε τὸν ἐπλήρωναν καλὰ ἢ κακά, εἴτε τοῦ ἐκολλοῦσαν σβάντσικα* εἰς τὸ μέτωπον, εἴτε τοῦ ἐκολλοῦσαν τούρκικα εἰκοσιπενταράκια, ἀδιάφορον τοῦ ἦτον. Δὲν τὸν ἔμελε πολὺ ἂν θὰ εὐχαρίστει τοὺς ἄλλους. Ἔπρεπε νὰ ἔχῃ αὐτὸς κέφι. Καὶ τὸ κέφι εἶναι αὐθαίρετον πρᾶγμα· δὲν τὸ ἐκράτει αὐτός· ἐκεῖνο ἐκράτει αὐτοῦ…

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

(απόσπασμα από το διήγημά του "ο Πανδρολόγος", 1902)

Αν ο άντρας μπορούσε να πει

Αν ο άντρας μπορούσε να πει αυτό που αγαπά,
Αν ο άντρας μπορούσε να υψώσει στον ουρανό τον έρωτά του
Σαν ένα σύννεφο στο φως
Αν σαν τοίχους που γκρεμίζονται,
Για να χαιρετήσουν την αλήθεια τη στυλωμένη στη μέση,
Μπορούσε να γκρεμίσει το κορμί του, αφήνοντας μονάχα την αλήθεια
του έρωτά του,
Την αλήθεια του εαυτού του του ίδιου,
Που δεν την λένε δόξα, τύχη ή φιλοδοξία,
Μα έρωτα ή πόθο,
Εγώ θα ήμουνα αυτός που φανταζόταν
Αυτός που με τη γλώσσα του, τα μάτια και τα χέρια
Διαλαλεί στους ανθρώπους την αγνοημένη αλήθεια
Την αλήθεια του έρωτά του του αληθινού.

Ελευθερία δε γνωρίζω πέρα από την ελευθερία να ‘μαι δέσμιος
κάποιου
Που τ’όνομά του δε μπορώ ν’ακούσω δίχως ανατρίχιασμα
Κάποιος που για χάρη του ξεχνάω την τσιγγούνική μου ύπαρξη,
που για χάρη του η μέρα και η νύχτα είναι για μένα αυτό που ήθελα.
Και το κορμί μου και το πνεύμα μου επιπλέουν στο κορμί του και το
πνεύμα του
Σαν μαδέρια χαμένα που η θάλασσα βυθίζει ή σηκώνει
Ελεύθερα με την ελευθερία του έρωτα,
Τη μόνη ελευθερία μου με εξυψώνει,
Τη μόνη ελευθερία γιατί πεθαίνω.
Εσύ δικαιολογείς την ύπαρξή μου:
Αν δεν σε γνωρίζω, δεν έχω ζήσει
Αν πεθάνω χωρίς να σε γνωρίσω, δεν πεθαίνω, γιατί δεν έχω ζήσει.




Luis Cernuda

Εγώ στη θέση σου

Εγώ στη θέση σου
θα συνέλεγα τα ίχνη μου
με μικροσκόπιο
τσιμπιδάκι
ακροδάχτυλα
θα τα φύλαγα στο μπαουλάκι
με το μπορντώ βελούδο από μέσα
και λίγο λίγο θα με συνέθετα
ξέρεις πως πιστεύω στην Ανάσταση νεκρών
ε, Αναστάση;

Δεν θα έκανα
ηλεκτρική
και γενική
και διώξε τις σκόνες
και πέτα τα σκουπίδια
και βάλε χλωρίνη
και σαπουνάδες
και πλυντήριο
τίναξε τα καλύμματα
άλλαξε διαρρύθμιση
κρύψε τα αναμνηστικά
κάλυψε την απουσία μου

Εγώ στη θέση σου
θα σου 'λεγα
πονώ δεξιά
πονώ αριστερά
το μάτι μου δεν βλέπει φως
το αυτί μου δεν ακούει μελωδίες
λείπει όργανο ζωτικό και υπολειτουργώ
η ανάσα μου βάρυνε
η αφή μου ξεράθηκε
θα ρωτούσα ποιο το αντίδοτο
στην αρρώστια που με κρατά μακριά σου

Εγώ στη θέση σου
θα πηδούσα κύματα
θα άλλαζα σχήματα
να με κάνω όμορφη όπως πρώτα
θα έβαζα το τελικό μου κομμάτι
με φόβο μην διαλυθώ
και θα με φύσαγα
ν' αναστηθώ.
Εγώ στη θέση σου.




Ερασιτέχνης Άνθρωπος

Ζω χωρίς σκοπό

Αυτή ή ανία, η ανυπόφορη πλήξη, το κενό (ενν. του απολεσθέντα έρωτα) θα τη σπρώχνουν συνεχώς μακριά από το κάθε παρόν, με την ελπίδα πως "κάπου" αλλού θα βρει εκείνο το κάτι που θα τη συνδέσει με τη ζωή, δικαιολογώντας την παρουσία της στη γη. Μάταια όμως, γιατί αυτό το κάτι μόνο μέσα της θα μπορούσε να το βρει, αν υπήρχε, κι αν της το 'χαν καλλιεργήσει ή διδάξει. Ενώ η Μαρία αγωνίζεται τυφλά να πετύχει το ακατόρθωτο: να ζήσει χωρίς σκοπό.

Λίλη Ζωγράφου



(απόσπασμα από το βιβλίο "Κώστας Καρυωτάκης, Μαρία Πολυδούρη και η αρχή της αμφισβήτησης", Αλεξάνδρεια, 1996)

Πόθος

Για μερικούς άνδρες, όσο πιο δυνατός είναι ο πόθος, τόσο πιο ανέφικτη γίνεται η δράση. Η δυσπιστία προς τους εαυτούς τους τούς σαστίζει, ο φόβος μήπως δεν αρέσουν τους τρομοκρατεί. Εξάλλου, τα βαθιά αισθήματα μοιάζουν με τις τίμιες γυναίκες. Φοβούνται να αποκαλυφθούν και περνούν μες στη ζωή με τα μάτια χαμηλωμένα.

Gustave Flaubert


(απόσπασμα από το βιβλίο "Η αισθηματική αγωγή", Οδυσσέας, 2004)

Πολύτιμο βάζο ή κανάτα;

Το να εξαναγκάζεις ένα άτομο με υψηλά και σπάνια πνευματικά χαρίσματα να ασκήσει ένα επάγγελμα απλώς χρήσιμο, είναι σα να χρησιμοποιείς ένα πολύτιμο βάζο, διακοσμημένο με την ωραιότερη ζωγραφική, σαν κανάτα για την κουζίνα.

Σοπενχάουερ

Ήταν κι η στέρηση σύντροφος

Ο στίχος που πασχίζει να μιλήσει τώρα τον αρνιέμαι
μ' έχει πλήξει με σιωπή επτά ολόκληρα χρόνια
μονάχα εσύ υπάρχεις στον οποίο θέλω να διηγιέμαι ατελεύτητα τον εαυτό μου
να φωνάξω να ουρλιάσω μέχρι θανάτου να σαλέψω τη γλώσσα μου μες στον παραλογισμό μου 
έως που να φθαρεί το φίμωτρο που εσύ είσαι 
είσαι συ και συ και συ και ακόμα δεκαριά συ τι ξέρω χίλια συ

όλα τα συ που επικαλούμαι ή όλα τα συ
με τα οποία συζητάω και όλα τα συ που παρεμβαίνουν
μες στους διαλόγους μου
περιδέραιο από συ τ' αγγίζω χάντρα χάντρα
το ταβάνι
το φως
κάποιο ορισμένο μπάνιο στη Σκόπελο
μια δεκαριά πρόσωπα αγαπητά και κοντινά πολύ
ή το σεντόνι του κρεβατιού μου
ή κουρτίνα
το ραδιόφωνο
και ανεξάντλητες οι φλέβες που ρέουν πάνω στις σελίδες
για να με αρδέψουνε
υπάρχουν και μερικά συ που είναι πολύ ειδικά εγώ


Μάτση Χατζηλαζάρου


(ποίημα από το βιβλίο "Ποιήματα 1944-1985", Ίκαρος)