83 ετών και 364 ημερών

Υπάρχει κάτι που πιστεύετε ότι θα συμβεί στο μέλλον και λυπάστε που δεν θα το δείτε;
«Το καθετί. Και το πιο βρώμικο. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί παύουμε να ζούμε. Πού σκόνταψε η φύση και δεν προέβλεψε οι άνθρωποι να ζουν για πάντα. Ή όσο ζουν γιατί δεν είναι νέοι; Γιατί πρέπει να γίνεται αυτή η απογοητευτική αλλοίωση που στέλνει οικειοθελώς τον άνθρωπο στον θάνατο; Εκεί είμαι μέχρι αφέλειας έκπληκτη. Υπολόγισε η φύση ότι η Γη δεν θα μπορέσει να σηκώσει το βάρος μιας αθανασίας;».


Όμως πόσα σπουδαία πράγματα θα χάναμε χωρίς τον φόβο του θανάτου;
«Γι' αυτό γράφουμε ποιήματα, μουσική. Το κίνητρο είναι ότι η ζωή τελειώνει»


Μοιάζει σαν να μην υπήρξατε ποτέ παιδί, και χωρίς σχέση με την ποίηση.
«Δεν υπήρξα πράγματι παιδί με την έννοια ότι δεν ήμουν ποτέ χαρούμενη. Ημουν πολύ μελαγχολικό παιδί. Αν αυτό είναι προεόρτιο ποίησης, ναι. Που μπορεί να είναι, κάλλιστα. Ουδείς ευτυχής έχει διακόψει ευτυχία για να γράφει ποιήματα».


Σας έχει λείψει ο έρωτας;«Πολύ. Και το κακό είναι ότι μου έχει λείψει ως ανάγκη. Δεν αισθάνομαι την ανάγκη να αναζητήσω κάποιον να τον ερωτευτώ. Δεν χρειαζόταν να έχει τα φόντα, θα τα έπλαθα».


Οι μοναχικοί άνθρωποι είναι που δημιουργούν αυτά που ενώνουν πιο πολύ τους ανθρώπους...
«Επειδή οι μοναχικοί άνθρωποι νοσταλγούν τους πραγματικούς ανθρώπους».


Είστε ενημερωμένη γύρω από την πολιτική;

«Την αφήνω στην άκρη γιατί με τρομάζει ως άγνωστο πράγμα. Δεν μπορώ να φανταστώ, όταν εγώ δεν μπορώ να κυβερνήσω έναν εαυτό, πώς ένας άνθρωπος, μία κυβέρνηση, κυβερνάει έναν λαό. Στους πολιτικούς αυτό που με ενοχλεί είναι το δυσπερίγραπτο».


Τι ήταν αναπότρεπτο στη ζωή σας;

«Ο βασανισμός. Εάν δουλεύουν οι αισθήσεις σου, πρωτίστως βασανίζονται. Και νομίζω ότι βασανίζονται από φόβο. Ο φόβος είναι αναπότρεπτος».


Θα ζητούσατε ευθανασία;

«Νομίζω ναι. Αν και φοβάμαι πάρα πολύ την ελπίδα. Μη μου ξεφυτρώσει και σκεφτώ ότι μπορεί να τη γλιτώσω».


Οπότε τι θα θέλατε να γραφτεί στον τάφο σας;

«Δεν το έχω σκεφτεί. Θα έγραφα "σας βαρέθηκα". Ή "άντε τώρα ησυχάστε, έφυγα"».


Τι μας ανήκει σε αυτή τη ζωή;

«Τίποτα πραγματικά. Kυνηγάμε αυτό που δεν πρόκειται να έχουμε».



Κική Δημουλά


(απόσπασμα από την συνέντευξή της στον Προβατά Μάκη για την εφημερίδα "Το Βήμα", http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=740592&h1=true#commentForm)

Τεκνοποιία

Η τεκνοποιία πιθανόν φωτίζει προτερήματα και ελαττώματά μας. Ίσως και να σε αναγκάζει να ξαναδείς τον εαυτό σου, να παλέψεις τα στραβά σου, ώστε ούτε να τα μεταφέρεις στα παιδιά σου, ούτε και να τα βασανίσεις μ' αυτά. Δεν γίνεσαι όμως απαραίτητα καλύτερος ή σοφότερος κάνοντας παιδιά. Αν ήσουν βλάκας, συνήθως γίνεσαι ένας βλάκας με παιδιά. Αν ήσουν κακός, το ίδιο. Πιθανόν μερικές φορές να βγαίνεις από τον εγωισμό σου, έχοντας να φροντίσεις τις ανάγκες του παιδιού αντί για τις δικές σου, συχνά όμως άνθρωποι κάνουν παιδιά ακριβώς για λόγους εγωισμού, για την προσωπική τους ικανοποίηση και «ολοκλήρωση», όπως λένε. Για να διαιωνίσουν τα γονίδια, τις αντιλήψεις, τους φόβους τους. Για να εξουσιάσουν μέσα απ' την αγάπη τους. Κάποιοι κάνουν παιδιά για ν' αλλάξουν τον κόσμο, κάποιοι άλλοι για να τον κρατήσουν ίδιο. Υπάρχουν γονείς που δεν τεκνοποίησαν ποτέ. Υπήρξαν όμως τόσο δοτικοί, τρυφεροί, συμπονετικοί απέναντι στους άλλους, αγάπησαν, συγχώρεσαν, ελευθέρωσαν, στήριξαν χωρίς αντάλλαγμα τόσο, που δικαιούνται τον τίτλο επάξια. Το παιδί και η τέχνη είναι τα μόνα δώρα που σου δίνονται για να τους δοθείς. Κι αυτό δεν το μπορούμε όλοι ή τουλάχιστον όχι πάντα. Εγώ πότε τα ψιλοκαταφέρνω, πότε όχι. 

Αλκίνοος Ιωαννίδης

(απόσπασμα από συνέντευξη του στον Ελεύθερο Τύπο, 2009)

Μυστικό τοπίο

Σαν το παράπονο στη φράση: Εδώ και τώρα
Σαν το σπασμένο φαρμακείο στις δύο η ώρα
Σαν το καμένο το γήπεδο,
σαν το αμόκ της μηχανής σου
μέσα απ' τις βιτρίνας τα θρύψαλα
ακούω τη ψυχή σου

Κι όπως σ' ένα τοπίο μυστικό,
αντικριστά στο κήτος
έτσι μια ευλογία που αγνοώ,
με κρατάει στο δικό σου το μήκος

(...)

Μες της αυγής το μισόφωτο
σβήνω μίλια γραμμένης ύλης
να βρεις τη σελίδα κατάλευκη
να μπεις και ν' ανατείλεις

Μ' ένα παρανάλωμα παντού,
στη Θεϊκή σου αλήθεια
σαν φωτογραφία ενός παιδιού που μου λέει:
Αναγνώστη βοήθεια

(...)

Όλα διαβήκαν απ' τις γλώσσες τις στραγγαλίστριες
Κι όμως εγώ σ' αφουγκράστηκα
σαν λεξούλα ενός αγνώστου
κι όχι σαν μέρος του λόγου τους
και του δικού τους πόστου

Για να σ' αγκαλιάσω με καημό
και τόσο να σε νιώσω
Όσο είναι τοπίο μυστικό τούτο εδώ
που ποθώ ν' αποδώσω



Διονύσης Σαββόπουλος

(από τον δίσκο του "Τραπεζάκια έξω", Lyra, 1983)

Φωνές

στον Κωστή

Τα μικρά πράγματα, αν τ' αγγίξεις, σχεδόν πάντα επιζούν. Όχι όμως και τα μεγάλα.

Αυτός που τον εγκατέλειψαν όλοι, μπορεί εύκολα να πιστέψει πως αυτός τους εγκατέλειψε όλους.

Όποιος είναι ικανός να θυσιάσει και τη ζωή του ακόμα, δεν έχει ανάγκη ν' αυτοκτονήσει. 

Ένας, είναι ένας μαζί με τους άλλους. Ο ένας, μόνος του, δεν είναι κανένας.

Είναι πιο εύκολο να δίνεις ευχαρίστηση σε πολλούς παρά μονάχα σ' έναν.

Οι αλυσίδες που δε θέλω να σπάσω δεν είναι αλυσίδες. Θα γίνουν όμως, αν τις έσπαζα.

Η ασχήμια υπάρχει γιατί κανείς την ομορφιά καλά δεν την καταλαβαίνει.

Αν ο άνθρωπος είχε φτερά, θα κατέβαινε κι άλλο.

Αν αγαπάς όλο τον κόσμο, άραγε αγαπάς κανέναν;

Αν έχεις έναν κόσμο, μην τον χάνεις αναζητώντας μέσα του έναν κόσμο.

Η μοναξιά μου είναι φτιαγμένη όχι από αυτό που μου λείπει, αλλ' από εκείνο που δεν υπάρχει. 

Ο έρωτας ζητάει όσα δεν μπορεί να δώσει ο έρωτας.

Δε λέω πιστεύω ή δεν πιστεύω στο Θεό όταν λέω: Θεέ μου!

Αυτό που μου ανήκει, ποτέ δε θα 'θελα να το πάρω στα χέρια μου.

Το κακό που μου κάνεις δεν με σκοτώνει. Μα το κακό που θα σου έκανα θα με σκότωνε.

Ο άνθρωπος έχει πολλούς τάφους, αλλά μονάχα έναν σταυρό.

Η χαρά μου, όταν τη βλέπω σ' έναν άλλο, τι μεγάλη που είναι!

Όταν παλεύω για το τίποτα, τότε πιστεύω πως παλεύω.

Αφού βρήκες πάλι κάτι, δεν τα έχεις χάσει όλα. Σου μένει πάλι κάτι να χάσεις

Όλοι μπορούν να με σκοτώσουν, μα όλοι δεν μπορούν να με πληγώσουν.

Όταν είμαι κοντά σου, ξεχνώ το καλό που υπάρχει μέσα σου, κι όταν είμαι μακριά σου, ξεχνώ το κακό που υπάρχει μέσα σου.

Ζούμε με την ελπίδα πως θα μπορέσουμε να γίνουμε μία ανάμνηση.

Θα σε βοηθήσω να έρθεις αν έρχεσαι, και να μην έρθεις αν δεν έρχεσαι.

Ο πόνος δε μας ακολουθεί. Προπορεύεται.

Θα πουν πήρες στραβό δρόμο, αν τραβάς το δρόμο σου.

Ναι, θα φύγω. Προτιμώ να θρηνώ για την απουσία σου παρά για σένα.

Ναι, πρέπει να υποφέρεις, έστω και μάταια, για να μη ζήσεις μάταια.

Είσαι αυτό που έχουν ανάγκη από σένα, όχι αυτό που είσαι.

Όποιος γυρεύει να σε πληγώσει γυρεύει την πληγή σου, για να σε πληγώσει μέσα στην πληγή.

Υπάρχουν όνειρα που έχουν ανάγκη από ξεκούραση.

Τι σου έχω δώσει, το ξέρω. Τι πήρες, δεν ξέρω.

Του ενός η εξομολόγηση όλους τους ταπεινώνει.

Όταν ψάχνω για την ύπαρξή μου, δεν ψάχνω μέσα μου.

Όποιος αγαπάει ξέροντας γιατί αγαπάει, δεν αγαπάει.

Όλα τα παιχνίδια έχουν δικαίωμα να σπάνε.

Το κακό που δεν έκανα, πόσο κακό έχει κάνει!

Για να λυτρωθώ από αυτό που ζω, ζω.

Ό,τι ξαναγυρίζει, δεν γυρίζει πίσω ολόκληρο, ακόμη κι όταν ξαναγυρίζει ολόκληρο.

Αν αγαπάς τον ήλιο που σε φωτίζει, ίσως αγαπάς κι αν αγαπάς το έντομο που σε δαγκώνει, αγαπάς.



Αντόνιο Πόρτσια

(απόσπασμα από το βιβλίο Στοχασμοί, Στιγμή, 2014)

Στο δάσος μας

 Στον Γιώργο

(απόσπασμα από την ταινία Testament of youth του James Kent σε σενάριο των Vera Brittain, Juliette Towhidi)

Πιστεύεις στους χωρισμούς; (σκηνή δεύτερη)

(...)
Μετά σκεπάστηκαν όλα από μια απορία. Τα προηγούμενα γράμματα μουρμούριζαν τέλος. Η στίξη είχε χαθεί. Τίποτε δεν μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει με την περούκα του ηθοποιού. Η ερμηνεία, όσο καλή και να είναι, κάποτε τελειώνει.

Εκείνος είπε: Δεν είναι αλήθεια ότι συμβαίνουν αυτά.

Εκείνη είπε: Σημασία έχει να υποκρίνεσαι.

Εκείνος είπε: Τι κάνεις όταν σβήνεις; Πώς παραμένεις ορατή;

Εκείνη είπε: Είμαι μόνο ένα μάτι. Δεν βλέπει. Δεν βλέπομαι.

Εκείνος είπε: Εγώ σε είδα. Βρήκα ένα ανοιχτό σώμα. Ένα μεθυσμένο μυαλό.

Εκείνη είπε: Τίποτε από μένα δεν φαίνεται.

Εκείνος είπε: Κάθε άνθρωπος είναι ένας μικρός λαός που μυρίζει λάθος σάρκα από λάθος αγγίγματα.

Εκείνη είπε: Αν δεν παίξω, θα τρελαθώ. Έχω γεμίσει φονιάδες. Και κατευθύνονται προς το μέρος σου.

Εκείνος είπε: Ας τους. Κατευθύνονται χωρίς λύπη.

Εκείνη είπε: Όταν γεννήθηκα, πέθανα. Έμεινε αυτό το λιγνό σώμα. Που λιγοστεύει.

Εκείνος είπε: Ανέβηκα τις κερκίδες για να χορέψω, αλλά ήταν σπασμένες οι μασχάλες σου.

Εκείνη είπε: Ο ουρανός είναι εναντίον μου. Όλα τα φιλιά είναι σκεπασμένα με στάχτη.

Εκείνος είπε: Η αγκαλιά σου είναι ένα μαραμένο απόγευμα. Ένα κρεμασμένο κοστούμι στο δωμάτιο. Μια αλλαξιά δεμένα χέρια.

Εκείνη είπε: Κοίτα. Κάθομαι στα βράχια. Θα μου κάνεις κακό;

Εκείνος είπε: Είσαι φωτογραφία. Όταν γίνεις ζωή, θα σου φυσήξω μουσική. Να την αντέξεις.

Εκείνη είπε: Πες μου, πιστεύεις στους χωρισμούς;

Εκείνος είπε: Πιστεύω στο φως. Και στην αποδεκατισμένη σιωπή.

Άρχισαν τότε όλα να επιστρέφουν στο μέρος όπου γεννήθηκαν. Ο κόσμος ήταν στην αρχή ακατοίκητος, μετά καινούριος. Εγκαταστάθηκε σε μια μοναξιά και από εκεί ξεκινούσε.
Σαν σημαδούρα επέπλεε το παλιό για να δείχνει το νέο που έρχεται.




Σταύρος Σταυρόπουλος

Χρήσιμες συμβουλές για μια καλή ζωή

Να 'σαι καλή, να 'σαι καλή, να 'σαι πάντα καλή.
Και πότε - πότε να 'σαι έξυπνη.
Όμως να μην είσαι ποτέ πολύ καλή,
ούτε ποτέ πολύ έξυπνη.
Γιατί όσοι είναι φοβερά καλοί
είναι και φοβερά μόνοι.
Και όσοι είναι πολύ συχνά έξυπνοι
μαχαιρώνονται, πληγώνονται και ποδοπατιούνται
από ανθρώπους με μικρότερες πνευματικές ικανότητες,
γιατί αυτοί οι άνθρωποι διέπονται από
ένα νόμο της ιδιοσυγκρασίας τους και βλέπουν
τις επιδείξεις ανώτερης πνευματικότητας
σαν μια προσβλητική αυθάδεια που στοχεύει
τη δική τους έλλειψη αυτού του πολύτιμου
χαρίσματος και τείνουν να φέρουν βαρέως
τέτοιες επιδείξεις και αντιδρούν με τον τρόπο
που προαναφέρθηκε -και είναι δικαιολογημένοι;
Δυστυχώς, δυστυχώς είναι.



Mark Twain

(από το βιβλίο του "Η Τέχνη της Καλοπέρασης, Νάρκισσος, 2006)

Εμπόδια

...

και αφού το πέρασα
γύρισα και το φίλησα
πριν συνεχίσω
είναι πολύ ερωτικά
από την πίσω τους πλευρά
τα εμπόδια



Συμεών Τσακίρης



(απόσπασμα από το βιβλίο του "Αυτοβιογραφία ενός βρέφους", Γαβριηλίδης, 2015)

Βρέχει

Στο αγοράκι μου

Σ’ αυτά τα ξεχαρβαλωμένα πλαστικά καθίσματα στήριξα τις τελευταίες μου ελπίδες. Στους ξεφλουδισμένους μπεζοκίτρινους τοίχους, στους άντρες με τις πράσινες φόρμες, στη χοντρή ασπροντυμένη που περιφέρεται δεξιά κι αριστερά, στις προσευχές της κυρίας απέναντι -πιάνεται άραγε για δική μου- στους μαυροντυμένους με τα ατσαλάκωτα κοστούμια και τους δερμάτινους χαρτοφύλακες, στα γεμάτα πόνο ασανσέρ, στα καροτσάκια που συνωστίζονται έξω απ’ τις κλειστές βρώμικες πόρτες, στον μαραμένο φίκο δίπλα, στα τριχωτά χέρια που ανταλλάσσουν ροζ φακέλους, στα λευκά κεσεδάκια με το άνοστο νεροζούμι, στα λεκιασμένα κλινοσκεπάσματα, στον τομογράφο, στο νυστέρι νούμερο τέσσερα, πέντε, έξι – φτου και βγαίνω- στους λευκούς επιδέσμους- να δεθώ ολόκληρη- στο τσιγάρο του κυρίου με το πετσοκομμένο μουστάκι, στις πινακίδες Παθολογικό, Ουρολογικό, Ογκολογικό, Ψυχιατρικό- γιατρέ πονά η ψυχή μου, είναι σοβαρό;- στους μεντεσέδες που τρίζουν, στο κρύο σάντουιτς του κυλικείου- χωρίς μαγιονέζα παρακαλώ- στις τσιριχτές φωνές -κάποιος στο 312- στην ξανθιά περούκα της διπλανής -ζεσταίνομαι- στα κλειστά βλέφαρα του κοριτσιού που κοιμάται στον ώμο του μπαμπά της, στα γαλακτερά φώτα, στην μπόχα του αντισηπτικού- ή μήπως έτσι μυρίζει ο φόβος- στους πενήντα θαλάμους, στη βαριά ταμπέλα πάνω απ’ το κεφάλι μου "Χειρουργικό Τμήμα", στα λόγια ενός τριαντάχρονου γιατράκου που μόλις μου χάιδεψε τον δεξί ώμο. Βρέχει.

Μαρία Μυλωνά