Το σπίτι μου

Πού είναι το κλειδί
σ' αυτή την τσέπη ή στην άλλη
και αν το έχασα
και αν μου 'πεσε βαθιά στους υπονόμους
και αν το ξέχασα εκεί στο παγκάκι;
Η πόρτα δεν ανοίγει αλλιώς,
είναι ψηλά να σκαρφαλώσω
να φωνάξω δεν βοηθά
κι οι ξένοι θα λεν τί σκούζει η κακόμοιρη;
Πασπατεύω τις τσέπες σε γύρο δεύτερο,
αδειάζω την τσάντα
χαρτομάντιλα, λιποζάν, κάρτες, εικονίτσες, σημειώματα, στυλό
κατρακυλούν στον δρόμο
τα μαζεύουν όπως όπως τα αδέξια χέρια μου
και να που τελευταία στιγμή κάτι κουδουνίζει!
Σα να ξορκίζω το κακό
τινάζω ανάποδα ξανά την τσάντα
και να σου, πέφτει το κλειδί
μα όσο στο σπίτι πλησιάζω
η χαραμάδα της πόρτας ανοίγεται
και μήτε κλειδί, μήτε να φωνάξω,
μήτε με το χέρι να την αγγίζω για να σπρώξω,
ένα χαλί απλώνεται, το παράθυρο μου λέει καλώς όρισες
αυτό είναι σπίτι σου.



Μαρία Σταϊκοπούλου

Προσπάθειες διαλόγου

Κι άκουσα τότε μια φωνή
«θέλω επιτέλους να μιλήσουμε
χωρίς προσχήματα και συγκαλήψεις
να μιλήσουμε ανοιχτά
για σένα, για μένα, για όλους».

«Κι εγώ το θέλω από καιρό, είπα
όμως δεν γίνεται με τόση φασαρία
την αναστάτωση με όσους μπαινοβγαίνουν
φίλους, γνωστούς, επίμονους αγνώστους
με τα τηλέφωνα να χτυπάνε συνεχώς
τα παραφορτωμένα έπιπλα, τ΄ ακόμα αδιάβαστα βιβλία
τα πιάτα με υπόλοιπα φαγητών
τα ξεραμένα φύλλα που φέρνει μέσα ο άνεμος
τα άσκημα πουλιά που παριστάνουνε τα περιστέρια..»
Και βάλθηκα ν΄ αδειάζω για τα καλά το σπίτι
Να βγάζω έξω καρέκλες, πολυθρόνες, καναπέδες
βιβλιοθήκες, γραφεία, χαρτόκουτα γεμάτα κάθε λογής γραφτά
άλμπουμ με φωτογραφίες, τηλεοράσεις κι όλα τα ηλεκτρονικά
κρεβάτια, στρώματα, ντουλάπες με ρούχα καινούργια και παλιά.
Έκλεισα τα παράθυρα να μην μπαίνει ο θόρυβος
απ΄τ΄ αυτοκίνητα, τις μηχανές, τις σειρήνες
της αστυνομίας, των ασθενοφόρων, της πυροσβεστικής
κλείδωσα την πόρτα, απαγόρευσα την είσοδο σε όλους
έβαλα εμπόδια ακόμα και για τις εποχές
αφού με περισπούσε η χαμηλή μουσική της εναλλαγής
άνοιξης και καλοκαιριού, φθινόπωρου και χειμώνα
έμεινε ο χώρος άδειος, ξαφνικά τεράστιος
όμως αδιαπέραστος στις ξένες παρεμβάσεις.
«Τώρα μπορούμε ελεύθερα να μιλήσουμε
Χωρίς κανείς να μας διακόπτει
Χωρίς τίποτα να μας ενοχλεί».

«Είσαι με τα καλά σου ;», ξέσπασε η φωνή.
«Σ΄αυτό τον έρημο, νεκρωμένο χώρο
τα λόγια μας θα χτυπούν στους τοίχους
και θα γυρνάνε πίσω
κανείς μας δεν θ΄ακούει τον άλλο
μόνο τα όσα λέμε εμείς θ΄ακούμε
πιστεύοντας πώς είναι αυτά που λέει ο άλλος.
Όταν αδειάζει ο χώρος αδειάζουμε κι εμείς
μένουμε άδεια τσόφλια, επιπλέουμε στο τίποτα
αναμασώντας τα ίδια μας τα λόγια.
«Αμέσως φέρτα όλα πίσω»,
είπε η φωνή σαν να ΄δινε μια προσταγή.

Δεν μπόρεσα να προβάλω αντιρρήσεις
κι άρχισα να φέρνω μέσα ένα – ένα
τα σωριασμένα στο δρόμο πράγματα
αφήνοντας όμως και κάποια έξω.
Όσο για την πόρτα θα την ξανακλείδωνα αργότερα
Προς το παρόν την άφησα ν΄ ανοίγει μ΄ ευκολία




Τίτος Πατρίκιος

Μορφές προσκόλλησης

Με ποια από τις τρεις ακόλουθες δηλώσεις αισθάνεσαι να ταυτίζεσαι περισσότερο;

1. "Θέλω συναισθηματικά στενές σχέσεις, διαπιστώνω όμως ότι οι άλλοι είναι συχνά απογοητευτικοί ή κακόβουλοι χωρίς λόγο. Ανησυχώ μήπως πληγωθώ αν επιτρέχω στον εαυτό μου να συνδεθεί στενά με άλλους. Δεν με πειράζει να περνάω χρόνο με τον εαυτό μου". (Δεσμός αποφυγής)

2. "Θέλω να είμαι συναισθηματικά οικείος με τους άλλους, συχνά όμως διαπιστώνω ότι διστάζουν να έρθουν τόσο κοντά όσο θα ήθελα. Ανησυχώ μήπως οι άλλοι δεν με υπολογίζουν όσο τους υπολογίζω εγώ. Το γεγονός αυτό με αναστατώνει και με ενοχλεί πολύ". (Δεσμός άγχους)

3. "Μου είναι σχετικά εύκολο να προσεγγίσω συναισθηματικά τους άλλους. Αισθάνομαι άνετα να βασίζομαι στους άλλους κι εκείνοι σε εμένα. Δεν ανησυχώ μήπως μείνω μόνος ή δεν γίνω αποδεκτός από τους άλλους". (Ασφαλής δεσμός)

Hazan και Shaver (1987)

Τί είναι η "χημεία" στις σχέσεις;

Ο εγκέφαλός μας αναγνωρίζει κάτι το γνώριμο στον άνθρωπο απέναντί μας. Έχουμε ένα πραγματικά αξιοθαύμαστο μηχανισμό αναγνώρισης μοτίβων μέσα στο κεφάλι μας και ενεργοποιείται παράγοντας τα χημικά που προκαλούν ευχαρίστηση (ντοπαμίνη, σεροτονίνη) όταν αναγνωρίζει ένα μοτίβο που του είναι γνώριμο παλιά. Πόσο παλιά; Από τότε που κάναμε τις πρώτες μας σχέσεις σαν μικρά παιδιά με τους γονείς μας, (και μετέπειτα με τα αδέρφια μας, τους θείους μας, τους δασκάλους μας στο σχολείο). 

Ερωτευόμαστε το γνώριμο, όχι το ευχάριστο. Όσο παράλογο και αν ακούγεται αυτό, είναι εντούτοις ψυχολογικό.

Κοιτάξτε γύρω σας και θα δείτε την αλήθεια αυτού του ισχυρισμού. Πόσοι άνθρωποι δεν ερωτεύονται τα "λάθος" άτομα και υποφέρουν εξαιτίας τους. Πόσοι άνθρωποι δεν πονάνε λόγω του έρωτα. Αν ερωτευόμασταν το "ευχάριστο" αυτό δε θα συνέβαινε ποτέ. 

Άρα κάτι άλλο συμβαίνει.

Βασάνισέ με όπως έχω μάθει να βασανίζομαι.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αλαίν ντε Μποτόν ερωτευόμαστε αυτόν που μας κάνει να υποφέρουμε όπως υποφέραμε στις σχέσεις μας όταν ήμασταν μικροί. 

Στην ουσία ερωτευόμαστε συναισθηματικά σενάρια και όχι ανθρώπους. Είμαστε εθισμένοι σε ένα είδος σχέσης και όχι σε ένα τύπο ανθρώπου. 

Δεν έχει σημασία αν βγάζει νόημα. Ο εγκέφαλός μας, το συναίσθημά μας, η καρδιά μας δε λειτουργεί με βάση τη λογική. Λειτουργεί με βάση το γνώριμο. Γι' αυτό θέλει να επαναλαμβάνει διαρκώς τα ίδια πράγματα γιατί εκεί νιώθει οικεία. Αυτόν τον τύπο σχέσης νιώθει ότι μπορεί να διαχειριστεί ψυχικά. Όσο δυσάρεστος και αν είναι.

Ο φόβος του αγνώστου είναι πολύ ισχυρότερος από τον πόνο του οικείου.



Δημήτρης Φλαμούρης
(μαθητικός-ψυχολόγος)

Περί έρωτος

Πατέρας μιλά στον γιο του για τον έρωτα:

"Ξεσκίζουμε τόσα πολλά από τους εαυτούς μας για να θεραπευτούμε από διάφορα πράγματα γρηγορότερα που έχουμε "χρεοκοπήσει" μέχρι τα 30. Και έχουμε λιγότερα να προσφέρουμε κάθε φορά που ξεκινάμε με κάποιον καινούριο. Αλλά να αναγκάσεις τον εαυτό σου να μη νιώθει τίποτα ώστε να μη νιώσει κάτι. Tι σπατάλη! (…) Και θα σου πω και κάτι ακόμη. Για να ξεκαθαριστεί το τοπίο. Μπορεί να πλησίασα αλλά δεν είχα ποτέ αυτό που έχετε εσείς οι δύο. Κάτι πάντα με κρατούσε πίσω ή μου εμπόδιζε το δρόμο. Το πώς ζεις τη ζωή σου είναι δική σου δουλειά. Απλά θυμήσου: Οι καρδιές και τα σώματά μας μας δίνονται μόνο μία φορά. Και πριν καλά καλά το καταλάβεις, η καρδιά σου έχει φθαρεί. Και όσον αφορά το σώμα σου, έρχεται εκείνη η στιγμή που κανείς δε το κοιτάζει και πόσο μάλλον θέλει να το πλησιάσει. Αυτή τη στιγμή υπάρχει πίκρα. Πόνος. Μην τα σκοτώσεις, και μαζί μ' αυτά, και τη χαρά που ένιωσες."

απόσπασμα από την ταινία "Call Me by Your Name"

Είσαι πανταχού

Αδυνατώντας να αντιληφθώ τη μορφή σου
Σε βρίσκω παντού τριγύρω μου
Η παρουσία σου γεμίζει τα μάτια μου με την αγάπη σου
Η καρδιά μου είναι ταπεινή
Διότι είσαι πανταχού




Sanai Hakim


(από την ταινία "Η μορφή του νερού")

Σάρα

(...) 

Καμία τέχνη δεν καλλιεργήθηκε και δεν αναπτύχθηκε τόσο συστηματικά από τη σοφιστική όσο η ρητορική. Σάρα. Στη ρητορική τέχνη, η σοφιστική έβλεπε ένα ιδανικό εργαλείο για να εξουσιάσει τους ανθρώπους. Σάρα, πώς και δεν θέλησες να κάνεις παιδιά; Χάρη στη σοφιστική και τη ρητορική της, οι δημόσιες αγορεύσεις μετατράπηκαν σε λογοτεχνικό είδος και άρχισαν να θεωρούνται έργα τέχνης, που άξιζαν να διατηρηθούν γραπτώς. Σάρα. Από τότε η ρητορική εκπαίδευση έγινε απαραίτητη για τη σταδιοδρομία του πολιτικού, αλλά η ρητορική συμπεριλάμβανε στο πεδίο επιρροής της όλα τα είδη του πεζού λόγου και, ιδιαίτερα, την ιστοριογραφία. Σάρα, είσαι μυστήριο για μένα. Έτσι, γίνεται κατανοητό ότι, τον τέταρτο αιώνα, την κυρίαρχη θέση στη λογοτεχνία κατείχε η πεζογραφία και όχι η ποίηση. Περίεργο. Όμως, λογικό.

(...) 
Ισοκράτης. Ξενοφάνης. Σάρα. Μπερνάτ. Συγκριτισμός. Εξετάσεις βιολιού. Σάρα. Φίλιππος της Μακεδονίας. Σάρα. Σάρα. Σάρα.

Σάρα. Μέρες, βδομάδες, μήνες κοντά σου, να σέβομαι εκείνη την πατρογονική σιωπή, στην οποία τυλιγόσουν τόσο συχνά. Ήσουν μια κοπέλα με βλέμμα θλιμμένο αλλά εκπληκτικά γαλήνιο. Κι εγώ έπαιρνα όλο και περισσότερη δύναμη να μελετήσω, γιατί ήξερα ότι μετά θα σ' έβλεπα και θα έλιωνα κοιτάζοντας τα μάτια σου, πάντα στον δρόμο, τρώγοντας χοτ ντογκ στην πλατεία Σαν Ζάουμε ή περπατώντας στο πάρκο της Σιουταδέλια, μέσα στην ευτυχισμένη μας παρανομία, ποτέ στο σπίτι σου ή στο σπίτι μου,  εκτός κι αν ξέραμε με σιγουριά ότι δεν θα ήταν κανείς εκεί, γιατί το μυστικό μας έπρεπε να παραμείνει κρυφό και για τις δύο οικογένειες. Δεν ήξερα ακριβώς γιατί, αλλά εσύ ναι. Κι εγώ αφηνόμουν να παρασυρθώ, μέρα με τη μέρα, σε μια αδιάκοπη ευτυχία, δίχως να κάνω ερωτήσεις.

(...) 

Ο Ατριά σκεφτόταν ότι θα του άρεσε να ήταν σε θέση να γράψει κάτι ανάλογο με το Griechische Geistesgeschichte. Ήταν ένα πιθανό πρότυπο για το μέλλον: να σκέφτεται και να γράφει σαν τον Νέστλε. Και πολλά άλλα πράγματα, γιατί εκείνοι οι μήνες ήταν έντονοι, μυητικοί, ζωντανοί, ηρωικοί, ανεπανάληπτοι, επικοί, εκπληκτικοί, υπέροχοι, να σκέφτεται και να ζει για τη Σάρα, η οποία ενίσχυε την επιθυμία και την ενέργειά του να μελετάει και αν συνεχίζει να μελετάει, χωρίς να βλέπει τις καθημερινές επιθέσεις της αστυνομίας ενάντια σε οτιδήποτε έμοιαζε με φοιτητή, που ήταν συνώνυμο του κομμουνιστή, μασόνου, καταλανιστή και Εβραίου -οι τέσσερις μεγάλες μάστιγες που ο φραγκισμός προσπαθούσε να εξαλείψει χτυπώντας με κλομπ ή πυροβολώντας. Όλη εκείνη η μαυρίλα δεν υπήρχε για σένα και για μένα, που περνούσαμε τις μέρες μας μελετώντας, κοιτάζοντας το μέλλον, κοιτάζοντάς σε βαθιά στα μάτια και λέγοντάς σου σ' αγαπώ, Σάρα, σ' αγαπώ, Σάρα, σ' αγαπώ, Σάρα.

"Επαναλαμβάνεσαι".
"Σ' αγαπώ, Σάρα".



Ζάουμε Καμπρέ



(απόσπασμα από το βιβλίο "Confiteor", Πόλις, 2016)