Σκέψεις για μία παράδοξη καθημερινότητα

Η αυτοφροντίδα είναι μια ασυνείδητα ποινικοποιημένη έννοια. Μέσα στη σύγχρονη δυαδικότητα της σκέψης, οι άνθρωποι συχνά κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: «εγωιστές» και «αλτρουιστές». Οι περισσότεροι θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν ανήκουμε στην πρώτη. Εγωισμός, σύμφωνα με το λεξικό, είναι «η υπέρμετρη και αποκλειστική αγάπη του ατόμου για τον εαυτό του, η οποία οδηγεί σε μια στάση αδιαφορίας για τους άλλους και περιφρόνησης του κοινωνικού συμφέροντος”.

Η ποινικοποίηση της αγάπης και της φροντίδας του εαυτού είναι κάτι που φαίνεται και στα παιδικά παραμύθια. Στην προσπάθεια να εμφυσήσουμε από νωρίς στα παιδιά μας την αξία της φροντίδας του άλλου, ενοχοποιούμε την αγάπη για τον εαυτό. Για χρόνια, το αγαπημένο βιβλίο της μικρής μας κόρης ήταν “ Το δέντρο που έδινε”, του Σελ Σύλβερσταϊν, ένα πολύ απλό, σύντομο και τρυφερό βιβλίο, ευπρόσληπτο για παιδί τριών χρονών. ‘Ηθελε να της το διαβάζω κάθε βράδυ.

Η ιστορία του, με ακόμα λιγότερα λόγια, είναι η εξής: “Υπήρχε κάποτε μια μηλιά που αγαπούσε ένα αγόρι και το αγόρι αγαπούσε τη μηλιά... και το αγόρι πήγαινε και έπαιζε στα κλαδιά της και έτρωγε τα μήλα της και έκανε κούνια στον κορμό της… και η μηλιά ήταν ευτυχισμένη. …πέρασαν τα χρόνια και το αγόρι ζήτησε από τη μηλιά τα μήλα της, για να τα πουλήσει …και τα κλαδιά της, για να κάνει σπίτι…. και τέλος, τον κορμό της, για να ταξιδέψει μακριά… η μηλιά τα έδωσε όλα… Και ήταν ευτυχισμένη.» Και ας έμεινε ένα μικρό, γέρικο κούτσουρο.

Η έκπληξή μου ήταν τεράστια όταν, χρόνια μετά και αφού το βιβλίο είχε ξεχαστεί από την καθημερινότητά μας, χωρίς ποτέ να έχουμε αναλύσει το νόημά του, η Θάλεια, 6 τότε, μου είπε σε ανύποπτο χρόνο: “Μαμά, πάντως αν ήμουν εγώ η μηλιά, δε θα έδινα ποτέ τον κορμό μου. Τα μήλα μου, ναι, τα κλαδιά μου, ναι, αλλά όχι τον κορμό μου.” Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά; ‘Ετσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα…

Ο κορμός μας θέλει τη φροντίδα και την αγάπη μας. Για να μπορεί να γίνει δέντρο που θα ανθίσει, θα καρπίσει, θα ταΐσει και θα δροσίσει τους άλλους με τον ίσκιο του. Φροντίζω τον εαυτό δε σημαίνει δε νοιάζομαι για τον άλλο. “Αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν”, ακούμε από τα παιδικά μας χρόνια. Αλλά, πώς γίνεται αυτό, αλήθεια, σήμερα, που δεν θυμόμαστε καλά-καλά τι μέρα είναι και ποιοι στ’ αλήθεια είμαστε;

Ημέρες κορονοϊού. Ημέρες απομόνωσης, περιορισμού. Ημέρες αγωνίας και φόβου στα κανάλια, συλλογικού πόνου για τις απώλειες, εκτροχιασμού της ως τώρα πραγματικότητας σε σενάρια επιστημονικής φαντασίας που γίνονται πραγματικότητα. Hμέρες στις οποίες το παρελθόν φαντάζει νοσταλγικό, το μέλλον τρομαχτικό και το παρόν δυσβάσταχτο.

Και όμως, μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο, μάς δίνεται η δυνατότητα να διαθέσουμε αυτό το χρόνο για να φροντίσουμε τον κορμό μας. Αρχικά, να ανα-γνωρίσουμε τον κορμό μας. Να ψηλαφήσουμε τις ευαισθησίες, τις αδυναμίες, τις επιθυμίες μας, να αφουγκραστούμε την βαθύτερη αλήθεια μας πέρα από εξωτερικές ταυτότητες, τίτλους, ρόλους τους οποίους είχαμε χρόνια ντυθεί. Να τον αγκαλιάσουμε και να τον προστατέψουμε σε όλα τα επίπεδα, φροντίζοντας το σώμα και το πνεύμα.

Πέρα από όλες τις δυσκολίες σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ας αναγνωρίσουμε στις μέρες αυτές, την πρωτόγνωρη δυνατότητα της παύσης και της έσω στροφής. Τη δυνατότητα να στραφούμε εντός, αλλά και να συνδεθούμε ουσιαστικά με τους ανθρώπους που μας είναι σημαντικοί. Να δουλέψουμε με το σώμα καθημερινά, ασκώντας το ακόμα και μέσα στο σπίτι, με πειθαρχία και συνέπεια, και να ολοκληρώσουμε όσα χρόνια ο καθένας μας άφηνε σε αναμονή και αναβολή.

Χωρίς τους αδυσώπητους ρυθμούς της καθημερινότητας, ας δώσουμε χρόνο στην προετοιμασία όσο γίνεται πιο καθαρής, μη επεξεργασμένης τροφής. Για να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα, είναι ιδανικό να αποφύγουμε τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τη ζάχαρη. Για να περιφρουρήσουμε τη ψυχική μας υγεία, είναι σημαντικό να περιορίσουμε την έκθεσή μας στα ειδησεογραφικά δελτία, απ’ όπου ο φόβος εισβάλλει στο σπίτι καθημερινά.

Η τέχνη, εδώ, φανερώνει τη σημασία της: συντροφεύει, γαληνεύει, ταξιδεύει, ομορφαίνει την ψυχή. Μουσική, θέατρο, κινηματογράφος, ζωγραφική, λογοτεχνία, καθώς και οποιαδήποτε άλλη μορφή δημιουργίας, δίνουν άλλη διάσταση στο χρόνο που κυλά. Στο διαδίκτυο, πηγές με ελεύθερη πρόσβαση βάζουν την τέχνη στο σπίτι, ενώ δίσκοι που δεν ακούσαμε ποτέ, βιβλία που είχαμε ξεχάσει, όργανα που έμεναν ανέγγιχτα, κουρελάκια, κλωστές και βελόνες, χρώματα και χαρτιά, μπορούν να ζωντανέψουν.

Στις οικογένειες με παιδιά δίνεται η δυνατότητα να επανασυνδεθούν με έναν τρόπο πρωτόγνωρο. Δεν υπάρχουν πια το σχολείο, οι φίλοι, τα πάρτυ, οι δραστηριότητες, το έξω. Μείναμε εμείς και τα παιδιά μας. Πόσο έτοιμοι είμαστε για αυτό; Aς χτίσουμε γέφυρες, αν δεν υπάρχουν. Ας παίξουμε μαζί τους, ας μαγειρέψουμε μαζί, ας ασκηθούμε μαζί, ας μιλήσουμε για θέματα που πάντα αποφεύγαμε, με αλήθεια. Ας τα ακούσουμε. Είναι πολύ κοντά η μέρα που δεν θα είναι πια στο σπίτι.

Οι συντροφικές σχέσεις θα φανερώσουν, αναπόφευκτα, τη βαθύτερη αλήθεια τους. ‘Οσες στηρίζονται σε βαθιά κατανόηση και συντροφικότητα, θα τραφούν από τον κοινό χρόνο που τους δίνεται. ‘Άλλες, θα διαλυθούν, καθώς δε θ’ αντέξουν την παρατεταμένη δοκιμασία της αλήθειας. Με πόνο διαπιστώνουμε ολοένα αυξανόμενα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας. Παρακολουθούμε με φρίκη τη μία γυναικοκτονία μετά την άλλη να έρχεται στο φως. Σέβομαι τον κορμό μου: δεν επιτρέπω, δε δέχομαι ούτε μία χαρακιά επάνω του. Καμία δικαιολογία δεν αλαφραίνει το χέρι που ασκεί τη βία. Μηδενική προσωπική και συλλογική ανοχή στη βία.

Η αλληλεγγύη και η συμπαράσταση δεν κλείνονται μέσα σε τοίχους. Ο άλλος σε ανάγκη είναι πάντα εκεί. Η σκέψη και η φροντίδα μας για αυτόν, αν είναι πρόθεσή μας, θα τον φτάσουν, ακόμα και με όλους τους περιορισμούς.

Ημέρες καραντίνας. Ημέρες έσω-στροφής. Οι περιορισμοί θα αρθούν μια μέρα, σύντομα. Αν, τότε, βγούμε από το σπίτι μας λίγο καλύτεροι, θα είναι και ο κόσμος μας καλύτερος. Με λιγότερη αδικία, λιγότερο πόνο, περισσότερο σεβασμό στον εαυτό και στον άλλον.

Νοσταλγώ τη μέρα που θα ‘ρθει ν’ ακουμπήσω τους ανθρώπους, γνωστούς και αγνώστους. Και τότε, σαν έτοιμοι από καιρό, ν ’αγκαλιαστούμε, με δυνατούς κορμούς- δέντρα, στον ήλιο του καλοκαιριού.

ΥΓ. Η συνειδητή επιλογή της θυσίας του εαυτού για έναν ανώτερο σκοπό προϋποθέτει και εμπεριέχει τη φροντίδα του εαυτού ως εκείνη τη στιγμή. Ζωντανός ακόμα ο απόηχος του θανάτου της Ηelin Bölek στην Τουρκία, μετά από απεργία πείνας 288 ημερών, για να υπερασπιστεί το δικαίωμα να ζει και να τραγουδά ελεύθερη.

Ξανθίππη Πασχαλίδου

(Η Ξανθίππη Πασχαλίδου είναι γιατρός, ειδικός βελονισμού, σύμβουλος γαλουχίας ibclc.)

(αναδημοσίευση από το: https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/skepseis-gia-mia-paradoksi-kathimerinotita?fbclid=IwAR3ZOWOLio6bCub0GG9nx_d66bzAMMGcswsP3mnpmJxMf9AFr0JMLpz3P50)